Gebonden stelsel
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het gebonden stelsel is een bouwwijze bij kerken, voornamelijk in de romaanse periode, waarbij één travee in het middenschip qua lengte overeenkomt met twee traveeën in de zijbeuken.
Omschrijving
Dit stelsel, dat zich ontwikkelde in het romaanse tijdperk sinds het einde van de 11e eeuw, is gebaseerd op de afmetingen van één travee van het middenschip. Vaak wordt hierbij uitgegaan van de maat van het vierkant van de viering (de kruising van middenschip en transept). Bij een gebonden stelsel is de verhouding tussen een middenscheepstravee en een zijbeuktravee in de lengterichting 1 op 2. Dit systeem maakt het mogelijk om met kruisgewelven vierkante velden te overkluizen. In tegenstelling tot een rechthoekig stelsel, waarbij de overspanning in de middenbeuk even breed is als in de zijbeuken, zorgt het gebonden stelsel voor een specifiek ritme in de constructie, mede door de afwisseling van zware pijlers en lichtere zuilen (alternerend stelsel).
Vergelijkbare termen
Gebint
Gebruikte bronnen: